“ถั่งเช่า” หรือที่รู้จักกันว่าเป็น “ไวอากร้าแห่งเทือกเขาหิมาลัย” หรือ ตังถั่งเช่า หรือ ตังถั่งแห่เช่า แปลเป็นไทยว่า “ฤดูหนาวเป็นหนอน ฤดูร้อนเป็นหญ้า” หรือที่เรียกกันว่า “หญ้าหนอน” ทั้งนี้เพราะยาสมุนไพรชนิดนี้ประกอบด้วย 2 ส่วน คือ ส่วนที่เป็นตัวหนอน คือ ตัวหนอนของผีเสื้อ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Hepialus armoricanus Oberthiir และบนตัวหนอนมีเห็ดชนิดหนึ่งมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่าCordyceps sinensis (Berk.) Saec.[1]
หนอนชนิดนี้ในฤดูหนาวจะฝังตัวจำศีลอยู่ใต้ดินภูเขาหิมะ เมื่อน้ำแข็งเริ่มละลายสปอร์เห็ดจะพัดไปกับน้ำแข็งที่ละลายแล้วไปตกที่พื้นดิน จากนั้นตัวหนอนเหล่านี้ก็จะกินสปอร์ และเมื่อฤดูร้อนสปอร์ก็เริ่มเจริญเติบโตเป็นเส้นใยโดยอาศัยการดูดสารอาหารและแร่ธาตุจากตัวหนอนนั้น เส้นใยงอกออกจากท้องของตัวหนอน และงอกออกจากปากของมัน เห็ดเหล่านี้ต้องการแสงอาทิตย์มันจึงงอกขึ้นสู่พื้นดิน รูปลักษณะภายนอกคล้ายไม้กระบอก ส่วนตัวหนอนเองก็จะค่อยๆ ตายไป อยู่ในลักษณะของหนอนตายซาก ฉะนั้น “ถั่งเช่า” ที่ใช้ทำเป็นยาก็คือ ตัวหนอนและเห็ดที่แห้งแล้ว[1]
องค์ประกอบทางเคมี : ถั่งเช่าอุดมไปด้วยสารต่างๆ ที่เป็นประโยชน์ ได้แก่ โพลีแซคคาไรด์ (galactomannan), นิวคลีโอไทด์ (adenosine, cordycepin), Cordycepic acid, กรดอะมิโน และคอลเรสเตอรอล (ergosterol, beta-sitosterol) นอกจากนี้ยังประกอบด้วยสารอาหารสำคัญอื่นๆ เช่น โปรตีน วิตามินต่างๆ (Vit E, K, B1, B2 และ B12) และแร่ธาตุต่างๆ (โพแทสเซียม โซเดียม แคลเซียม แมกนีเซียม เหล็ก สังกะสี และซิลิเนียม) เป็นต้น[1]
สรรพคุณในทางการแพทย์แผนจีน[2] : ถังเช่า เป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์กลาง ค่อนอุ่น รสหวาน เข้าเส้นลมปราณปอด และไต สรรพคุณหลักๆ ที่กล่าวกันไว้ในตำราแพทย์แผนจีนมีด้วยกัน 6 ประการ คือ
1) รักษาอาการไอเรื้อรัง : หอบหืด ไม่ใช่ว่าไอทุกชนิดจะเหมาะกับถังเช่า ถังเช่าไม่เหมาะกับไอที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของอากาศ และต้องไม่ใช่ไอที่เกิดในระยะเฉียบพลัน มีไข้ตัวร้อน เสมหะเหลือง ฝ้าบนลิ้นเหลือง
ถังเช่าเหมาะสำหรับหลอดลมอักเสบเรื้อรังในระยะอาการไม่รุนแรง เสมหะมาก สีขาว แต่เรื้อรังเป็นๆหายๆ รวมทั้งผู้ป่วยถุงลมโป่งพอง
2) รักษาเหงื่อออกมากผิดปกติ เหงื่อออกเอง (เหงื่อออกตลอดเวลา โดยเฉพาะเวลาเคลื่อนไหว) และ เหงื่อลักออก (ออกตอนกลางคืน)
ถังเช่า รักษาอาการเหงื่อออกมากผิดปกติ บางคนเหงื่อออกง่าย ทั้งทีอากาศไม่ร้อนมาก หรือเคลื่อนไหวเพียงเล็กน้อยเหงื่อก็ออกแล้ว แสดงว่าพลังปกป้องผิวไม่ดี อีกประเภทหนึ่งคือเวลานอนหลับกลางคืน เหงื่อจะออก เรียกว่าเหงื่อลักออก แสดงว่าภาวะหยินพร่อง
ถังเช่า บำรุงได้ทั้งหยินและหยาง บำรุงพลังเว่ยชี่ (พลังที่เดินอยู่นอกเส้นชีพจรหรือนอกหลอดเลือด ทำหน้าที่บำรุงเลี้ยงร่างกายให้อบอุ่น ป้องกันไม่ให้ผิวหนังถูกอิทธิพลและปัจจัยภายนอกต่างๆ ที่ก่อให้เกิดโรคจู่โจม) ของปอด ยังบำรุงหยินของปอดได้ด้วย จึงรักษาเหงื่อออกผิดปกติได้
3) รักษาอาการปวดเมื่อยเอว – เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ
รักษาอาการปวดเอว เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ แต่ต้องเป็นปวดเอวจากไตพร่อง ไม่ใช่ปวดเอวจากเลือดคั่ง(มีอาการปวดเฉพาะที่ แบบถูกแทงหรือจากอุบัติเหตุ) หรือพวกที่ปวดเอวจากความเย็นชื้น (เวลาฝนตกอาการจะรุนแรง)
4) ช่วยรักษาภาวะไตอักเสบเรื้อรัง
คนที่ไตอักเสบเรื้อรังหรือการทำงานของไตเสื่อมลง ทำให้ของเสียตกค้าง ไม่สามารถขับทิ้ง หากเป็นมากต้องล้างไตหรือเปลี่ยนไต การวิจัยพบว่าถังเช่ามีบทบาทในการลดระดับครีอะตินิน (Creatinine) ลดการรั่วไหลของโปรตีนในปัสสาวะ เพิ่มสมรรถภาพการทำงานของไต
5) ช่วยลดภาวะแทรกซ้อนของเคมีบำบัดจากการรักษามะเร็ง
ถังเช่ามีบทบาทในการป้องกันมะเร็ง โดยการเสริมภูมิคุ้มกัน การใช้เพื่อลดผลข้างเคียงของเคมีบำบัดต้องใช้คู่กับยาสมุนไพรจีนตัวอื่นเพื่อประสิทธิภาพที่ดีขึ้น
6) เสริมบำรุงร่างกาย เพิ่มภูมิคุ้มกัน ขจัดความเหนื่อยล้า
ถังเช่าใช้รักษาอาการเมื่อยล้า เสริมสุขภาพโดยเฉพาะจากสาเหตุร่างกายเสื่อมชรา อาการเจ็บป่วยหลังคลอด คนที่มีโรค เช่น เบาหวาน โรคหัวใจ ต้องควบคุมอาการต่างๆ ให้ดี แล้วใช้เป็นตัวเสริมร่างกาย คนที่อ่อนเพลีย พลังตกมากๆ ให้บำรุงด้วยโสมคน โสมคนซึ่งเป็นยาบำรุงพลัง ส่วนถังเช่า เป็นยาบำรุงไต ซึ่งเป็นพลังพื้นฐานที่ควบคุมหยิน-หยาง มักเกี่ยวข้องกับไม่การมีพลังและปวดเมื่อยเอว
โดยภาพรวม ถังเช่ามีสรรพคุณในการสร้างเสริมระบบภูมิคุ้มกัน ช่วยการต้านมะเร็ง แก้อาการอ่อนล้าจากขาดพลัง
ข้อควรระวัง :
- ควรระวังการใช้ในผู้ป่วยเบาหวาน เนื่องจากถั่งเช่ามีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดได้ จะไปเสริมฤทธิ์กับยาลดน้ำตาลในเลือด[1]
- ควรระวังการใช้ในผู้ป่วยที่ได้รับยากลุ่มป้องกันการเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือด เนื่องจากถั่งเช่ามีฤทธิ์ต้านการเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือด[1]
- ควรระวังการใช้ในผู้ป่วยที่ได้รับยากดภูมิคุ้มกัน (immunosuppressive) ทั้งนี้เพราะว่าถั่งเช่ามีฤทธิ์กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน[1]
- แม้ว่าถังเช่าเป็นยาที่กล่าวกันว่าไม่มีผลข้างเคียงของยา แต่ควรลดขนาดหรือใช้อย่างระมัดระวังในภาวะที่ร่างกายมีภาวะอักเสบ มีความร้อนเพราะยามีฤทธิ์ค่อนไปทางร้อน (หยาง) [2]
- ในหญิงตั้งครรภ์และระหว่างให้นมบุตร ขณะมีไข้หวัด เลือดออกในสมอง หรือภาวะแกร่งร่างกายยังมีเสียชี่ (ปัจจัยก่อโรค) ดำรงอยู่ ไม่ควรรับประทาน[2]
- เนื่องจากถังเช่ามีราคาแพง จึงมีพ่อค้าทำการผลิตของเทียม โดยเอาหนอนอย่างอื่นมาทำเลียนแบบ[2]
การพิจารณาเลือกใช้ถังเช่า ต้องให้สอดคล้องกับฐานะ สภาพร่างกาย และโรคที่เป็นอยู่ มิฉะนั้นจะเสียทั้งเงินและสภาพร่างกาย ในทางคลินิกสามารถใช้ยาสมุนไพรหลายตัวที่มีราคาถูกมาแทนถังเช่าได้ ไม่ต้องเสียเงินมากมายโดยไม่จำเป็น[2]
บรรณานุกรม :
รองศาสตราจารย์ดร.นพมาศ สุนทรเจริญนนท์ และธิดารัตน์ จันทร์ดอน . (2556) “ถั่งเช่า” ช่วยเพิ่มสมรรถภาพ จริงหรือ? [ออนไลน์] , : จาก สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
https://pharmacy.mahidol.ac.th/knowledge/files/0153.pdf
ภาสกิจ วัณนาวิบูล . (2557) ถั่งเช่า สรรพคุณและคุณค่าตามศาสตร์การแพทย์แผนจีน [ออนไลน์] . วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก,12(1) มกราคม-เมษายน : จาก คณะการแพทย์แผนตะวันออก มหาวิทยาลัยรังสิต
jtam01JournaleditorJournal12No1VP72-74.pdf