ชื่อทางวิทยาศาสตร์: Panax ginseng C.A. Mey. วงศ์ Araliaceae
ลักษณะ: สีขาวซีด มีรสหวาน ขมเล็กน้อย มีคุณสมบัติเป็นกลาง
ฤทธิ์ยา: เคลื่อนตัวเข้าเส้นลมปราณหัวใจ ปอด และม้าม
สรรพคุณ: สามารถบำรุงชี่ ฟื้นฟูการเต้นของชีพจร บำรุงม้ามและปอด ทำให้จิตใจสงบ ช่วยให้ชุ่มคอ เหมาะสำหรับผู้ที่ร่างกายอ่อนเพลียหมดแรง มือเท้าเย็น ชีพจรเต้นเบา ทานอาหารได้น้อยเนื่องจากม้ามพร่อง ไอหอบเนื่องจากปอดพร่อง กระหายน้ำเนื่องจากสูญเสียน้ำมาก หรือผู้ที่ป่วยเป็นเวลานาน ไม่มีแรง ขี้ตกใจ ใจสั่น นอนไม่หลับ สมรรถภาพทางเพศเสื่อม มดลูกเย็น กล้ามเนื้อหัวใจอ่อนแรง ภาวะช็อกจากหัวใจ (Cardiogenic Shock) เป็นต้น
คุณประโยชน์ของโสมคน 人参 (หยิ่งเซียม)
- ป้องกันการอ่อนเพลีย อ่อนล้า ทำให้ร่างกายแข็งแรง อายุยืนยาว ซึ่งการรับประทานโสมคนต้องระวังไฟกำเริบขึ้นด้านบน ทำให้ความดันโลหิตสูง นอนไม่หลับ เวียนศีรษะ ในทางปฏิบัติต้องเริ่มรับประทานในขนาดน้อยๆ ให้ร่างกายปรับตัวก่อนแล้วจึงค่อยเพิ่มขนาด หรืออาจใช้ร่วมกับสมุนไพรจีน ม่ายตงที่มีฤทธิ์เสริมยินลดความร้อนของโสมคน ในผู้ที่รับประทานไปเพียงเล็กน้อยหากเกิดอาการร้อนด้านบน เจ็บคอ เวียนศีรษะ แสดงว่าบำรุงด้วยโสมคนไม่ได้ ควรพิจารณาโสมอเมริกัน ซึ่งมีฤทธิ์บำรุงพลังน้อยกว่าแต่มีสรรพคุณขับระบายไฟไปในตัว
- โสมคนรักษาโรคหัวใจอ่อนแรง ใจเต้นไม่เป็นจังหวะ สาเหตุของการทำงานหัวใจอ่อนกำลัง เต้นไม่เป็นจังหวะ เป็นปัญหาเรื่องของพลังหัวใจอ่อนแอ การบำรุงพลังทั้งร่างกายสามารถใช้โสมคน ขนาด 1 – 2 กรัม ในระยะเริ่มต้น จนถึง 3 กรัมต่อวัน โดยการอมในช่องปาก แล้วค่อยๆ เคี้ยวกลืน
- โสมคนรักษาโรคหลอดเลือดหัวใจ กรณีภาวะหลอดเลือดหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน สามารถใช้โสมคนรักษาอาการได้ผลดี ในกรณีที่ใช้เพื่อป้องกันและใช้ระยะยาว ควรใช้ร่วมกับยาสลายการอุดตันของเส้นเลือดด้วย เช่น ตานเซิน เป็นต้น การใช้ยาสลายการอุดตันของเส้นเลือดหรือยาสลายลิ่มเลือดชนิดเดียว จะทำให้ร่างกายเสียพลังเพราะเน้นการกระจายเลือดเพียงด้านเดียว
- โสมคนช่วยลดน้ำตาลในเลือด บทบาทของโสมคนช่วยทำให้ลดขนาดยารักษาเบาหวานได้ และลดผลแทรกซ้อนจากโรคเบาหวานได้ แต่ต้องใช้ร่วมกับยาลดเบาหวาน แพทย์แผนจีนมียาปรับสภาพยินในร่างกาย เหมาะสำหรับผู้ป่วยเบาหวานที่มีภาวะยินพร่อง
- โสมคนช่วยทำให้ความจำดีขึ้น คัมภีร์เปิ่นเฉากังมู่ กล่าวถึงโสมคนไว้ว่า “เปิดทวารหัวใจ บำรุงสมอง ช่วยความจำ”
- โสมคนช่วยกระตุ้นการทำงานของระบบย่อยอาหาร ทำให้พลังของม้าม กระเพาะอาหารดี ย่อยและดูดซึมง่าย ทำให้เกิดพลัง รักษาอาการอ่อนเพลีย ท้องเสีย แขนขาเย็น ไม่มีแรงเบ่งอุจจาระ
ข้อควรระวัง:
- ไม่ควรทานโสมพร้อมกับหัวผักกาด เพราะจะทำให้สรรพคุณของโสมลดลง
- ไม่ควรทานโสมพร้อมเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เพราะจะทำให้มีฤทธิ์ในการการกระตุ้นร่างกายมากขึ้น
- สำหรับผู้ที่มีปัญหาเรื่องความดันโลหิตสูง นอนหลับยาก เป็นร้อนในง่าย ควรระมัดระวังในการใช้โสม
- ไม่ควรรับประทานร่วมกับยาจีนบางชนิด หากต้องการรับประทานร่วมกับยาจีนชนิดอื่นๆควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ทุกครั้ง